Wetenschappelijk onderzoek

Gezond gewichtsverlies bij paarden met obesitas

Ter voorbereiding op het Pavo InShape Program heeft Pavo – samen met een aantal (onderzoeks)partners, waaronder de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) – aan twee langdurige veldstudies meegewerkt waarbij paarden met overgewicht werden begeleid om op een gezonde manier gewicht te verliezen.

Bij Pavo proberen we altijd trends die we in de markt zien te vertalen naar een oplossing om jou als paardenhouder te helpen jouw paard(en) gezond te houden. Vanuit het feit dat meer dan de helft, zo’n 55%, van alle recreatief gehouden paarden overgewicht heeft, zijn we samen met een aantal partners onderzoek gaan doen naar de gevolgen hiervan op de gezondheid en een juiste aanpak in de strijd tegen de kilo’s.

Wat was het doel?

Het doel van deze twee onderzoeken was om te kunnen vaststellen:

  • Wat de invloed is van gezond vermageren op het suikermetabolisme (insulinedysregulatie) bij paarden
  • Welke aanbevelingen voor arbeid gehanteerd moeten worden om 0,5 - 1% gewichtsverlies per week te realiseren (-3 tot -6 kilo voor een paard van 600 kilo)
  • Hoe de paarden tijdens het afvalproces reageren op de samenstelling en opname van onze eiwitrijke muesli Pavo Inshape, die we speciaal voor dit doeleinde hebben ontwikkeld.

De onderzoeken in het kort

Onderzoek 1

Dit onderzoek i.s.m. de GD richtte zich op het verband tussen obesitas en insulinedysregulatie bij paarden.

  • Veldstudie onder 39 paarden met overgewicht (Body Condition Score 7, 8 of 9)
  • 16 van de 39 paarden hadden een verstoord suikermetabolisme (insulinedysregulatie)
  • Duur: 6 maanden
  • Ruwvoeranalyse
  • Individuele begeleiding op management, beweging en voeding
  • Maandelijkse meet- en weegmomenten
  • Maandelijks aangepast advies op beweging en voeding n.a.v. de tussentijdse metingen
  • Bij aanvang en na afloop werd het suikermetabolisme vastgesteld d.m.v. een dynamische test

Onderzoek 2

Dit onderzoek i.s.m. de KNHS richtte zich op het gezond laten afvallen van paarden met overgewicht.

  • Veldstudie onder 11 paarden met overgewicht (Body Condition Score 7, 8 of 9)
  • Duur: 4 maanden
  • Ruwvoeranalyse
  • Individuele begeleiding op management, beweging en voeding
  • Maandelijkse meet- en weegmomenten
  • Maandelijks aangepast advies op beweging en voeding n.a.v. de tussentijdse metingen
  • Bij aanvang en na afloop werden de bloedwaarden getest

Hoe werd er gemeten en bijgestuurd in de onderzoeken?

Suikermetabolisme

Om de invloed van overgewicht op het suikermetabolisme te kunnen vaststellen, hebben alle paarden in het eerste onderzoekstraject een dynamische test ondergaan. Hiermee kun je meten hoeveel insuline er in het bloed circuleert na het toedienen van een suikerdosis. Deze test deden we aan het begin en het eind van het traject.


Arbeid

De arbeid van de deelnemende paarden werd tijdens het traject vastgelegd met een app, zodat we een mooi beeld kregen van het type en de hoeveelheid arbeid die de eigenaren met hun paarden deden. Dankzij deze registratie konden we heel gericht advies geven hoe de arbeid aan te passen bij onvoldoende gewichtsverlies.


Voeding

Wat de voeding betreft, werd van iedere deelnemer het ruwvoer geanalyseerd op nutritionele waarde, waaronder suiker-, eiwit- en energiegehalte. Op deze manier kon er voor ieder paard individueel een voedingsadvies opgesteld worden en op een veilige manier worden bijgestuurd om in combinatie met de arbeid toch het gewenste gewichtsverlies te realiseren.


Goed om te weten:

Tijdens beide projecten zijn er geen negatieve bijwerkingen ontstaan bij de deelnemers (zoals koliek, hoefbevangenheid of diarree) en ook de eiwitconcentratie in het bloed bleef mooi op peil. Dit laatste is een goede indicatie voor een gebalanceerd dieet.


De resultaten

Van de 16 paarden met een verstoord suikermetabolisme (insulineredysregulatie), hadden er 9 na afloop een normaal suikermetabolisme. 2 waren er sterk verbeterd.


-57 kilo

Na het eerste onderzoeksproject met een looptijd van 6 maanden hebben de deelnemende paarden gemiddeld 6% gewicht verloren. Na het tweede project (looptijd 4 maanden) was dit dankzij een strengere bewegingsaanpak gemiddeld 9,5%. Dat is 57 kilo voor een paard van 600 kg!

Gemiddeld daalden de deelnemende paarden met overgewicht -1,5 Body Condition Score (BCS) op een schaal van 1 tot 9.


Bloedwaarden

In totaal zijn er 50 paarden met overgewicht op deze manier individueel begeleid, waarvan er in het eerste project 16 een verstoord suikermetabolisme hadden. Van deze 16 paarden hadden 9 er na afloop een normaal suikermetabolisme en 2 waren al sterk verbeterd. Vooral de daling in BCS, oftewel een daling in het onderhuidse vetpercentage, bleek verantwoordelijk voor deze verbetering. Een super uitkomst dus!


Body Condition Score

In beide onderzoeken zijn de deelnemende paarden, die allemaal een BCS van minimaal 7 hadden, gemiddeld 1,5 BCS-score gedaald. Deze daling is te danken aan de gouden combinatie van management, beweging/arbeid en voeding.


“We ontdekten dat de zogenaamde ‘easy keepers’, oftewel sobere rassen, er langer over doen om vetmassa te verminderen in vergelijking met andere rassen. Volhouden is dus de boodschap!”

Nutritionist en dierenarts Veerle Vandendriessche

Gewicht

Ondanks de verbetering in BCS en bloedwaarden, waren de veranderingen in het gewicht minder veranderlijk dan gedacht. Het eerste onderzoek resulteerde slechts in een gemiddeld gewichtsverlies van 6% na zes maanden (het streven was tussen de 12 en 24%). Het tweede project in 9.5% na vier maanden, dankzij een strenger bewegingsregime (streven was tussen de 8 en 16%). Sommige paarden zijn ook gelijk gebleven in gewicht of zelfs enkele kilo’s aangekomen. Minder motiverend voor de eigenaar, maar dit laat wel goed zien dat het gewicht in heel het afvalproces niet de leidende factor mag zijn en je BCS wel! Hoe meer je met je paard beweegt, hoe meer spiermassa hij namelijk gaat aanmaken en spiermassa weegt drie keer zoveel als vetmassa.


Omvang in centimeters

Tot slot zagen we dat de paarden opvallend minder centimeters borstomtrek kregen naarmate het traject vorderde. Dit was te verklaren vanwege het vetmassa dat op deze meetbare plekken reduceerde (daling BCS).


Onderzoekspartners

KNHS

De Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) is de overkoepelende sportbond voor alle paardensportdiscipline.

De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD)

De GD werkt sinds 1919 aan de diergezondheid en doet dit samen met 90 onderzoekers en gespecialiseerde dierenartsen. In hun state-of-the-art veterinaire laboratorium in Deventer (NL) worden jaarlijks bijna vijf miljoen laboratoriumbepalingen uitgevoerd en is hiermee één van de modernste en grootste wereldwijd. De GD werkt in Nederland, maar ook steeds vaker internationaal.

Equilab

Deze app registreert de beweging van je paard tijdens het rijden en is daarmee een handig hulpmiddel om je doelen te helpen bereiken. De beweging, zoals gangen (stap, draf, galop), de gangverdeling en wendingen (linksom vs. rechtsom) worden automatisch teruggegeven als je de app in je zak draagt, terwijl je op je paard zit.